Wat als ‘regels volgen’ niet altijd het beste voelt? Over bewuste keuzes in een gereguleerde samenleving

Het spanningsveld tussen veiligheid en zelfbeschikking

In België vertrouwen we sterk op structuren: overheid, regelgeving, instanties die het beste met ons voorhebben. Maar tegelijk groeit de behoefte aan individuele ruimte. Niet iedereen voelt zich nog helemaal thuis in een wereld waar alles gestroomlijnd, gecontroleerd en ingekaderd is.

Die spanning is vandaag zichtbaar in talloze keuzes die mensen maken. Denk aan jongeren die alternatieve betaalapps verkiezen boven de apps van hun bank, of burgers die liever lokale marktjes bezoeken dan de grote supermarktketens. Deze keuzes zijn niet altijd tegen ‘het systeem’ gericht, maar ontstaan vaak uit de wens om zélf te kiezen — ook als dat betekent dat je afwijkt van de norm.

Wat ‘regelmaat’ doet met beleving

Als alles volgens vaste patronen verloopt, dreigt beleving te verdwijnen. Vergelijk het met een muziekfestival waar enkel gecureerde artiesten spelen, zonder ruimte voor verrassingen. Of met nieuwsfeeds waarin algoritmes bepalen wat je mag zien. Die voorspelbaarheid is efficiënt, maar vaak ook saai.

Sommigen zoeken daarom bewust naar alternatieven die niet binnen het officiële kader vallen. Niet per se om regels te vermijden, maar om vrijheid terug te winnen. In die context maken gebruikers soms keuzes zoals het bezoeken van eenonline casino zonder KSA vergunning. Niet uit roekeloosheid, maar omdat ze nieuwsgierig zijn naar andere ervaringen en de controle in eigen handen willen houden.

Transparantie versus controle

De Kansspelautoriteit (KSA) benadrukt begrijpelijk het belang van regulering, maar niet alle gebruikers hebben nood aan dezelfde mate van toezicht. Volgens de Belgische Federale Overheidsdienst Economie is het belangrijk dat consumenten kritisch blijven en zich goed informeren, ongeacht of een platform gereguleerd is of niet. Dat geldt niet enkel voor kansspelen, maar ook voor tal van digitale diensten die buiten het officiële circuit vallen — denk aan cryptoplatformen, decentrale netwerken of alternatieve marktplaatsen.

Het draait steeds vaker om vertrouwen: in de overheid, in technologie, maar vooral in jezelf als gebruiker. Dat vertrouwen verschilt per individu.

De waarde van het afwijkende

De keuze voor iets “zonder vergunning” betekent niet automatisch dat het fout of onveilig is — het zegt vooral iets over hoe iemand zichzelf positioneert in een wereld vol regels. Net zoals mensen bewust kiezen voor biologische producten buiten de supermarkt, of onafhankelijke kunstenaars steunen buiten de officiële galeriestructuren, kiezen sommigen ook bewust voor ervaringen die hen meer autonomie bieden.

Om echt te begrijpen waarom mensen die keuzes maken, moeten we minder denken in zwart-wit (veilig vs. onveilig) en meer in intentie, bewustzijn en context. Daar ligt ook de uitdaging voor beleidsmakers: hoe creëer je ruimte voor individuele vrijheid binnen collectieve bescherming?