Blockchain is niet langer een abstract idee voor techliefhebbers. Banken experimenteren met getokeniseerde activa, logistieke bedrijven volgen zendingen op gedistribueerde grootboeken, en zorgverleners onderzoeken veilige digitale dossiers. Toch is er één uitdaging die de adoptie steeds vertraagt: de meeste blockchains werken geïsoleerd. Ze zijn ontworpen om hun eigen transacties efficiënt af te handelen maar communiceren zelden met andere netwerken.
Voor bedrijven levert dit een praktisch probleem op. Wanneer activa, data of contracten opgesloten blijven in één blockchain, lopen investeringen het risico om vast te lopen. Interoperabiliteit, het vermogen van blockchains om met elkaar te communiceren, wordt een doorslaggevende factor in de vraag of blockchain een duurzame zakelijke tool wordt of beperkt blijft tot kleinschalige pilots.
Wat Interoperabiliteit In De Praktijk Betekent
Interoperabiliteit maakt het mogelijk dat blockchains informatie en waarde zonder frictie uitwisselen. In consumentenmarkten is dit principe al zichtbaar. Crypto gokken platforms ondersteunen bijvoorbeeld vaak meerdere netwerken. Voor spelers betekent dit dat winsten of tokens niet vastzitten op één enkele chain. Ze kunnen met de ene cryptomunt storten, met een andere opnemen en waarde tussen ecosystemen verplaatsen zonder onnodige hindernissen. Voor exploitanten verlaagt interoperabiliteit de afhankelijkheid van één blockchain, spreidt het transactierisico en maakt het eenvoudiger om een breder publiek aan te trekken door flexibiliteit te bieden.
Dezelfde uitdaging geldt ver buiten gaming. Stel je een fabrikant voor die één blockchain gebruikt voor supply chain-tracking en een andere voor digitale betalingen. Zonder interoperabiliteit blijven deze systemen losgekoppeld, wat leidt tot inefficiëntie en datasilo’s. Met interoperabiliteit kunnen transacties naadloos van logistiek naar financiën stromen, waardoor het management een realtime overzicht krijgt van de operaties.
Waarom Bedrijven Dit Niet Kunnen Negeren
Voor ondernemingen is interoperabiliteit geen technische curiositeit, het heeft directe financiële en operationele gevolgen.
Efficiëntiewinsten: Bedrijven verliezen tijd en geld wanneer systemen niet met elkaar kunnen communiceren. Interoperabiliteit zorgt ervoor dat verschillende platforms automatisch gegevens kunnen uitwisselen, waardoor duplicatie en reconciliatieprocessen worden verminderd.
Flexibiliteit in strategie: Organisaties kunnen de beste blockchain voor elk gebruiksdoel kiezen in plaats van vast te zitten aan één netwerk. Een bank kan bijvoorbeeld Ethereum gebruiken voor getokeniseerde obligaties en Hyperledger voor backoffice-afwikkeling, met de zekerheid dat beide systemen kunnen samenwerken.
Nieuwe servicemodellen: Cross-chain interoperabiliteit maakt diensten mogelijk die sectoren overstijgen. Loyaltypunten die op de ene blockchain zijn uitgegeven, kunnen worden ingewisseld via betaalsystemen op een andere. CO₂-credits die zijn vastgelegd op een energieblockchain kunnen onmiddellijk worden verrekend op een financieel georiënteerde chain.
Bedrijven die interoperabiliteit negeren, lopen het risico zwaar te investeren in gesloten systemen die later dure herzieningen vereisen.
De Belangrijkste Benaderingen Van Interoperabiliteit
Het begrijpen van de belangrijkste benaderingen helpt bedrijven te beoordelen waar de markt naartoe gaat.
Bruggen: Dit zijn koppelingen tussen blockchains die het mogelijk maken tokens of data van de ene naar de andere chain te verplaatsen. Ze worden veel gebruikt maar waren ook het doelwit van grote hacks, waaronder de Ronin-bridge-exploit van 600 miljoen dollar in 2022. Bedrijven moeten gemak zorgvuldig afwegen tegen veiligheidsrisico’s.
Layer-0-protocollen: Projecten zoals Polkadot en Cosmos bieden een basislaag waarin meerdere blockchains van nature kunnen samenwerken. Het zijn geen add-ons maar architecturen die vanaf het begin zijn ontworpen voor interoperabiliteit, wat ze aantrekkelijk maakt voor bedrijven die lange termijnprojecten plannen.
Enterprise-consortia: Grote spelers creëren soms private of permissioned blockchains en stellen vervolgens standaarden op om deze te koppelen. In trade finance hebben platforms zoals we.trade en Marco Polo gedeelde regels onderzocht om cross-chain-afwikkeling mogelijk te maken.
Voor bedrijven kan de keuze tussen publieke bruggen of brancheconsortia bepalend zijn voor zowel nalevingsverplichtingen als strategische flexibiliteit.
Zakelijke Toepassingen In Verschillende Sectoren
Financiën en betalingen: Banken en fintechs experimenteren met getokeniseerde obligaties, stablecoins en CBDC’s. Interoperabiliteit is cruciaal om ervoor te zorgen dat deze instrumenten soepel kunnen worden vereffend over verschillende betaalsystemen. Zonder dat blijft liquiditeit versnipperd.
Logistiek en supply chain: Wereldwijde scheepvaart omvat veel partijen die elk hun eigen systemen gebruiken. Als douaneautoriteiten, havens en expediteurs verschillende blockchains gebruiken, is interoperabiliteit nodig om één betrouwbaar register van goederen in transport te produceren.
Gezondheidszorg: Ziekenhuizen en verzekeraars testen blockchain voor toestemmingsdossiers van patiënten. Deze dossiers moeten overdraagbaar zijn tussen instellingen, vooral bij grensoverschrijdende zorg. Interoperabiliteit bepaalt of dit de zorg verbetert of juist nieuwe barrières opwerpt.
Energie en duurzaamheid: Hernieuwbare energiecertificaten en CO₂-credits worden steeds vaker op blockchains gevolgd. Als certificaten die in het ene land zijn uitgegeven internationaal verhandelbaar moeten zijn, zorgt interoperabiliteit ervoor dat ze erkend en verifieerbaar zijn.
Deze voorbeelden maken duidelijk dat interoperabiliteit geen nichevraagstuk is. Hele sectoren zijn afhankelijk van systemen die grenzen kunnen oversteken.
Risico’s En Uitdagingen Voor Bedrijven
Beveiligingslekken: De meeste grote blockchain-diefstallen hielden verband met bruggen. Voor ondernemingen kan een inbreuk niet alleen financiële schade veroorzaken maar ook reputatieschade en verlies van klantvertrouwen.
Toezicht door toezichthouders: De EU-verordening Markets in Crypto-Assets (MiCA), samen met proefprojecten voor gedistribueerde grootboek-infrastructuren, plaatst interoperabiliteit onder een vergrootglas. Bedrijven in België en Nederland kunnen zich niet veroorloven de naleving te negeren.
Technische hindernissen: Het koppelen van verschillende blockchains vraagt aanzienlijke expertise. Zonder zorgvuldige planning kunnen integratiekosten uit de hand lopen en het oorspronkelijke doel van blockchain-adoptie ondermijnen.
Risico op lock-in: Te vroeg kiezen voor één blockchainstandaard kan een bedrijf vastzetten als later consensus ontstaat rond een andere oplossing.
Hoe Bedrijven Zich Kunnen Voorbereiden
Blijf op de hoogte van standaarden: Volg initiatieven zoals Polkadot, Cosmos, Avalanche-subnets en EU-pilotprojecten. Brancheallianties kunnen de regels bepalen waaraan bedrijven zich moeten houden.
Begin met praktische projecten: Vermijd te grootse visies in de beginfase. Richt je op duidelijke, haalbare toepassingen zoals grensoverschrijdende betalingen of verifieerbare certificeringen.
Kies betrouwbare partners: Werk samen met leveranciers die transparant zijn over governance en beveiliging. Slecht gecontroleerde bruggen zijn een recept voor problemen.
Integreer risicobeheer vroegtijdig: Beschouw interoperabiliteitsprojecten als hoog-risico. Stel vanaf het begin beveiligingsprotocollen, nalevingscontroles en noodplannen op.
Het Europese Perspectief
Voor Belgische en Nederlandse bedrijven speelt de Europese Unie een centrale rol. MiCA bepaalt de regels voor crypto-activa, terwijl ESMA en de Europese Centrale Bank interoperabiliteit onderzoeken in verband met getokeniseerde effecten en mogelijke CBDC’s. Brussel, als hart van de EU-regelgeving, zorgt ervoor dat lokale bedrijven vroeg met nalevingsvereisten te maken krijgen.
Tegelijkertijd biedt deze nabijheid een voordeel. Bedrijven die zich vroegtijdig aanpassen aan Europese standaarden, staan sterker wanneer interoperabiliteitskaders worden afgerond. Voor sectoren zoals logistiek, fintech en gezondheidszorg kan deze voorbereiding het verschil maken tussen grensoverschrijdende opschaling of vastlopen in een pilot.
