Economische werkloosheid is een tijdelijke maatregel die bedrijven in België kunnen inzetten wanneer er tijdelijk minder werk is door economische redenen, zoals een daling in bestellingen of stijgende energiekosten.
Het systeem helpt werkgevers om ontslagen te vermijden, maar voor werknemers heeft het ook duidelijke nadelen.
We bekijken de belangrijkste gevolgen en valkuilen.
Wat is economische werkloosheid precies?
Bij economische werkloosheid schort de werkgever tijdelijk de arbeidsovereenkomst (gedeeltelijk) op.
De werknemer ontvangt tijdens die periode een werkloosheidsuitkering via de RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening).
Het systeem is bedoeld om bedrijven door moeilijke periodes te helpen zonder dat ze personeel moeten ontslaan.
1. Inkomensverlies
Het grootste nadeel voor werknemers is het lagere inkomen.
Tijdens economische werkloosheid ontvang je slechts een uitkering van 65% van je gemiddeld loon, met een geplafonneerd maximum.
Sommige werkgevers betalen een kleine toeslag, maar het totale bedrag ligt meestal aanzienlijk lager dan je normale loon.
Volgens SD Worx betekent dit in de praktijk een verlies van 20 à 30% aan netto-inkomen.
2. Onzekerheid over de toekomst
Economische werkloosheid is tijdelijk, maar vaak weet je niet hoelang het zal duren.
Die onzekerheid kan stress veroorzaken, zeker als het bedrijf langere tijd in moeilijkheden verkeert.
Werknemers hebben geen garantie dat ze na de periode hun werk behouden.
3. Minder sociale rechtenopbouw
Tijdens de periode van werkloosheid bouw je minder sociale rechten op, zoals pensioen of vakantiegeld.
Voor korte periodes is dat verwaarloosbaar, maar bij herhaaldelijke economische werkloosheid merk je het verschil op lange termijn wel.
CM wijst erop dat de pensioenrechten tijdens werkloosheid slechts gedeeltelijk meetellen.
4. Verlies aan motivatie en routine
Langdurige periodes van werkloosheid kunnen leiden tot een verlies aan werkritme, motivatie of teamgevoel.
Vooral wanneer werknemers thuis blijven zonder alternatieve taken, kan dat een negatieve impact hebben op hun welzijn.
Bedrijven proberen dit soms te verhelpen door opleidingen of vrijwilligerswerk aan te moedigen.
5. Invloed op kredietwaardigheid
Wie tijdelijk minder inkomen heeft, kan moeilijker een lening of hypotheek krijgen.
Banken houden rekening met je werkstatus en maandelijkse inkomsten.
Tijdens economische werkloosheid wordt je financiële situatie als onzekerder beschouwd, wat aanvragen kan bemoeilijken.
6. Administratieve rompslomp
Zowel werkgevers als werknemers moeten de nodige documenten indienen bij de RVA en hun uitbetalingsinstelling.
Fouten of vertragingen in de administratie kunnen leiden tot laattijdige uitbetalingen.
RVA benadrukt daarom het belang van correcte aangiftes en tijdige opvolging.
7. Geen controle over duur en frequentie
Werknemers hebben geen inspraak in wanneer of hoe vaak ze tijdelijk werkloos worden gesteld.
Als de werkgever beslist om de activiteit stil te leggen, moet je dat accepteren.
Dat gebrek aan controle kan frustrerend zijn, zeker bij wisselende werkregimes.
8. Gevolgen voor jaarlijkse vakantie
De dagen economische werkloosheid tellen niet als gewerkte dagen voor de berekening van het vakantiegeld in het volgende jaar.
Wie dus vaak werkloos wordt gesteld, zal minder betaald verlof opbouwen.
Economische werkloosheid biedt bedrijven ademruimte in crisistijden, maar werknemers dragen er vaak de lasten van.
Een lager inkomen, onzekerheid en verlies aan rechten maken het geen ideale oplossing op lange termijn.
Toch blijft het een alternatief voor ontslag, vooral in sectoren met seizoensgebonden werk of economische schommelingen.
